Solunum, tüm canlıların enerji ihtiyaçlarını karşılamak için havadan oksijen alarak vücuda zarar veren karbondioksidi dışarıya geri vermesi olayına verilen addır.

Tüm canlılar, yemek yemek ve su içmek gibi temel ihtiyaçlarını karşılamak zorundadırlar ve bu besinleri enerjiye çevirmek ancak solunum yolu ile yapılmaktadır. Solunumun en önemli sebebi, yaşamsal fonksiyonların sürdürülebilmesi için gereklidir. Vücuda alınan besinler sindirim sistemi yoluyla kana geçerler. Hücrelerdeki bu besinlerin yakılması solunum yolu ile gerçekleşir. Solunum olayını gerçekleştiren organlara genel olarak "solunum sistemi" denilmektedir. Solunum olayını yapmamızı sağlayan organlar burun, yutak, gırtlak, soluk borusu, bronş ve bronşçuklar ile akciğerlerdir. Bu organlar, vücudumuz için gerekli olan enerjiyi sağlamak amacıyla solunum olayını gerçekleştirir ve yaşamsal fonksiyonlarımız için gerekli olan işlemleri yerine getirirler. Solunum olayının gerçekleşmesinde tüm bu organlar ayrı ayrı görevlerde yer almakta ve solunum olayının düzenli bir şekilde olmasına yardımcı olmaktadırlar.

Solunum olayının gerçekleşmesi iki ayrı şekilde olmaktadır:

İç solunum, solunum olayının hücreler içinde gerçekleşen kısmıdır. Hücrelere alınan oksijenin karbondioksite dönüştürülmesi ve bu süreçte enerji elde edilmesine biyolojik yanma da denir. İç solunum, organizmalardaki asıl enerji üretim sürecini gerçekleştirir. Yaşamsal fonksiyonlarımız için gerekli olan enerji ihtiyacını karşılayan iç solunum, karbonhidrat ve yağların biyolojik yanması ile enerji üretir. Bu süreçte üretilen enerji, yaşam olayları için serbest hale getirilir.

Dış solunum ise akciğerler ile havadan alınan oksijenin kana verilmesi ve kandaki karbondioksidin akciğerler yoluyla dışarı atılması sürecidir. Akciğerler, basınç sayesinde ağız yoluyla alınan havayı içine çeker. Akciğerler temiz oksijeni içine doldurduktan sonra, basınç uygulayarak karbondioksiti dışarı atar. Bu solunum türüne dış solunum adı verilmesinin sebebi budur.

Solunum süreci, iki aşamada gerçekleşir ve her iki aşama da yaşamsal fonksiyonlarımız için gereklidir. İlk olarak, solunum yolu ile dışarıdan alınan temiz oksijen göğüs kafesini genişletir ve diyafram düzleşir. Temiz hava akciğerlere ulaştığında, akciğerler genişler ve oksijen kana geçer. Daha sonra, karbondioksit olarak dışarıya verilen hava ile göğüs kafesi daralır ve diyafram kubbe şeklini alır. Bu süreçte, omurilik soğanı ve beyindeki solunum merkezleri solunum hızını düzenlemede etkin rol oynar.

Solunum hızını etkileyen bazı faktörler şunlardır:

Ayrıca, egzersizler, duygusal durumlar (heyecan, korku, sevinç), ağır yük taşıma, hızlı yürüme veya koşma gibi aktiviteler solunum hızını etkileyebilir.

Görüldüğü üzere, iki tip solunum yolu vardır ve her ikisi de yaşamsal fonksiyonlarımız için gerekli olan en önemli olayı gerçekleştirmektedir. Solunum, iç ve dış solunum olarak iki aşamada meydana gelir ve bu süreçler birbirini tamamlayarak enerji üretimini sağlar.