Solunum sistemi, kandaki karbondioksit (CO2) gazının oksijen (O2) gazı ile yer değiştirmesini sağlayan sistemdir.

Solunumun en temel organı akciğerlerdir. Göğüs boşluğunda yer alan ve asılı bir yapıda bulunan akciğerler, pembemsi bir renge sahip süngersi bir yapıdır. Bu pembemsi renk, sigara içen bireylerde siyahlaşmış halde bulunabilir. Hava kirliliğinin yoğun olduğu yerlerde yaşayan insanlarda da, sigara içilmese bile, akciğerler siyahlaşmış bir görünüme sahip olabilir.

Solunum sisteminde burun ve ağız yoluyla alınan hava, yutak, gırtlak ve soluk borusundan geçerek akciğerlere ulaşır. Akciğerlerde bronş ve bronşçuklardan geçerek alveollere doğru hareket eder. Alveollerin iç kısmının nemli olması solunumu kolaylaştırır. Alveollerden kana geçen oksijen, vücut hücrelerine taşınır. Hücreler, bu oksijeni kullanarak enerji üretirler. Kan, karbondioksiti tekrar alveollere taşır. Alveollerdeki karbondioksit bronşçuk, bronş, soluk borusu, gırtlak ve yutaktan geçerek ağız ve burundan dışarı çıkar. Bu süreç döngüsel olarak devam eder.

Solunum sisteminde bulunan yapı ve organlar şu şekilde açıklanabilir:

Burun, solunum sisteminin en temel yapı taşlarından biridir. Burun içindeki kıllar ve nemli yüzey, havadaki tozları tutar. Ayrıca burun, soğuk havalarda havayı ısıtarak akciğerlere ulaşmasını sağlar. Burnun uç kısmında bulunan koklama sinirleri, havadaki küçük parçacıklar yardımıyla uyarılarak koku alma işlevini yerine getirir.

Yutak, ağız ve burun boşluğunu soluk ve yemek borusuna ulaştıran kısımdır. Bu organlar arasında bir geçiş sağlar.

Soluk borusu, yutak ve akciğerler arasında yer alan bir borudur. İlk kısmı gırtlaktır. Gırtlakta ses telleri bulunur ve küçük dil yutkunma sırasında soluk borusunu kapatır. Soluk borusunun iç kısmı nemli ve tüylü bir yapıya sahiptir, bu da soluk borusuna kaçan tozları yakalayarak öksürük ve balgam yoluyla dışarı atılmasını sağlar. Soluk borusu, kıkırdak halkalardan oluşur ve alt kısmında bronş adı verilen iki dala ayrılır. Bu bronşlar sağ ve sol akciğerlere bağlıdır.

Akciğerler, göğüs kafesinde yer alır ve Plevra adı verilen sağlam bir zar ile çevrilidir. Bu zar, akciğerleri dışarıdan gelen darbe ve basınç gibi faktörlerden korur. Akciğerler, sağ ve sol olmak üzere iki ana parçadan oluşur ve her bir parça lob adı verilen bölümlere ayrılmıştır. Sağ akciğerde üç, sol akciğerde ise iki lob bulunur. Bronşlar akciğerlere girdikten sonra daha ince dallara ayrılır ve bu ince dallara bronşçuk denir. Bronşçuklar, üzüm salkımı şeklinde hava keseleri ile sonlanır. Bu hava keseciklerine alveol denir. Alveoller, solunumu kolaylaştırır ve gaz alışverişini gerçekleştirir.

Solunum, kendi kendine, sessiz, ağrısız ve kolaylıkla gerçekleşir. Ağız ve buruna ayna veya cam tutulduğunda buğulanma meydana gelmiyor ise solunum yok denecek kadar azdır. Solunum durduğunda dokular oksijen kullanamaz ve dudaklar ile tırnaklar siyanotik (morarmış) hale gelir.