Canlılarda solunum, kan hücrelerine oksijen ve besin taşır. Vücuda alınan oksijen yardımı ile hücrelere taşınmış olan besinler, oksijen sayesinde yakılır. Bu süreçte ortaya çıkan enerjiye solunum denir. Her canlının yaşamını devam ettirebilmesi için solunuma ihtiyacı vardır. Yaşayan her canlı, solunum yollarına göre çeşitli gruplara ayrılır. Hayvanlarda Solunum Organlarının Genel Özellikleri
Hayvanlarda Solunum Çeşitleri Deri Solunumu Yumuşakçalar, kurbağalar ve solucanlar gibi hayvanlar, deri solunumu gerçekleştirir. Bu canlıların derilerinin yüzeyi nemli olmalıdır. Bunun sebebi, difüzyon ile gaz alışverişinin sağlanabilmesidir. Derideki nemi ise mukus bezleri sağlar. Solunum, derinin nemli olması sayesinde ayrışarak kılcal damarlara ilerler ve kana karışır. Kan, yeteri kadar oksijeni alarak hücrelere iletir. Vücuttan karbondioksitin dışarı atılması da aynı yöntemle gerçekleşir. Trake Solunumu Trake solunumu, eklem bacaklılarda görülür. Bu sistem, doku hücrelerine en hızlı şekilde oksijen girişi ve karbondioksit çıkışını sağlar. Trake solunum sisteminin dolaşım sistemi ile bir bağlantısı yoktur. Alyuvar ve solunum pigmenti barındırmaz. Bu nedenle kan renksizdir ve oksijen ile karbondioksit kanla taşınmaz. Solunumda trake, vücut boyunca dallanan borucuklardan oluşur. Dışarı ile bağlantısı stigma kanalları ile sağlanır. Stigma, eklem bacaklılarda göbeklerinin alt bölümünde yer alan halkalı yapıların bölmesinde bulunan bir çift delik yapıdır. Vücuttaki trake ilerledikçe incelen bir yapıya sahiptir. Ufalan trake uzantılarına trakeol denir. Çoğunlukla göğüs kısmında yer alan trake, kanatlara ve bacaklara uzanan yapıya sahiptir. Trakeler, içerisindeki oksijeni trakeoller sayesinde hücreye taşır. Karbondioksiti trakeollerden trake sayesinde vücudun dışına atarak gaz alışverişi yapar. Eklem bacaklılar, stigmatada havanın giriş ve çıkışını kontrol edebilmesi için vücuttaki kasları gevşetirler. Vücuttaki havanın atılması kasılma, hava alımı ise gevşeme ile meydana gelir. Solungaç Solunumu Solungaç solunumunu kullanan hayvanların her birinin farklı bir solungaç yapısı vardır. Solungaç solunumu yapan hayvanlar balıklar, yumuşakçalar, kabuklular ve kurbağa larvalarıdır. Vücutlarının dışına bağlantılı olan tüy şeklinde saçaklı yapılara dış solungaçlar denir. Dış solungaçlar, kurbağa larvalarında ve akciğerli balıklarda bulunur. İç solungaçlar ise kemiksi ve kıkırdak yapıda olup, şekil olarak yaprağı andırır. Solungaç yayları da taşınır. Kan damarları açısından solungaçlar oldukça fazladır. Kemiksi yapılı balıklarda solungaçlar operkulum ile kapalıdır. Akciğer Solunumu Bu solunum çeşidi sürüngenler, kuşlar, yetişkin kurbağalar ve memelilerde görülür.
|